Adequate Microfinance

Utangulizi na Historia ya Adequate Microfinance nchini Tanzania

Adequate Microfinance (T) Limited ni jina kamili la kampuni hii iliyosajiliwa nchini Tanzania chini ya Sheria ya Makampuni, na imepewa leseni kama Mtoa Huduma za Mikopo Midogo Midogo wa Daraja la Pili na Benki Kuu ya Tanzania (BoT). Ofisi yake iliyosajiliwa iko mtaa wa Kimara Temboni, Wilaya ya Kinondoni, Dar es Salaam, ikiwa na Sanduku la Posta 31608, Dar es Salaam. Kampuni inajikita katika kutoa mikopo ya kidijitali, ikitumia jukwaa lake la "CASH-SWIFT" ambalo linaweza kupatikana kupitia Google Play Store.

Modeli ya biashara ya Adequate inazingatia kutoa huduma za kifedha kwa haraka na kwa urahisi kupitia teknolojia. Soko lake lengwa linajumuisha wafanyakazi walioajiriwa, wajasiriamali wadogo, na biashara ndogo ndogo zinazohitaji mikopo ya haraka isiyo na dhamana kubwa. Ingawa uwepo wake wa kidijitali unakua, bado kuna ofisi ndogo ya kimwili Dar es Salaam kwa huduma chache zinazohitajika. Hata hivyo, maelezo kuhusu mwaka halisi wa kuanzishwa kwa kampuni na muundo wa umiliki wake hayajafichuliwa hadharani, na pia majina ya viongozi wakuu wa kampuni kama vile Mkurugenzi Mtendaji na Mkuu wa Mikopo hayapatikani katika vyanzo vya umma. Ukosefu huu wa uwazi katika baadhi ya maeneo muhimu unahitaji uthibitisho wa moja kwa moja kutoka kwa kampuni.

Huduma za Mikopo, Riba na Masharti ya Marejesho

Adequate Microfinance inatoa aina mbili kuu za bidhaa za mikopo:

• Mikopo ya Kibinafsi ya CASH-SWIFT: Hii inalenga watu binafsi kwa matumizi mbalimbali ya dharura au mahitaji ya kifedha.
• Mikopo ya Biashara Ndogo: Iliyoundwa kusaidia wajasiriamali wadogo na biashara ndogo ndogo, hasa kwa mtaji wa biashara na ununuzi wa bidhaa za kuuza.

Kiasi cha mikopo kinachotolewa kinaanzia Shilingi za Kitanzania 50,000 (takriban Dola 20 za Kimarekani) hadi Shilingi za Kitanzania 5,000,000 (takriban Dola 2,000 za Kimarekani). Ni muhimu kutambua kuwa takwimu hizi ni makadirio kulingana na mienendo ya kawaida ya taasisi za mikopo midogo midogo za Daraja la Pili nchini Tanzania, na siyo takwimu rasmi zilizothibitishwa hadharani.

Kuhusu riba na ada, Adequate Microfinance inatoa mikopo kwa viwango vya riba vya kati ya 2% na 5% kwa mwezi. Hii inatafsiriwa kuwa Asilimia ya Kiwango cha Mwaka (APR) ya takriban 24% hadi 60% kwa mwaka, kulingana na muda wa mkopo na hadhi ya mkopaji. Masharti ya marejesho huweza kuwa kati ya siku 30 hadi 180. Marejesho yanaweza kufanyika kwa malipo ya mara moja (bullet payment) au kwa awamu kupitia huduma za fedha za simu (mobile money).

Ada nyingine zinazoweza kutozwa ni pamoja na:

• Ada ya Kuanzisha Mkopo (Origination Fee): Kati ya 1% na 3% ya kiasi cha mkopo.
• Ada ya Usindikaji (Processing Fee): Ada ya jumla kati ya TZS 1,000 na TZS 5,000.
• Ada ya Kuchelewa Kulipa (Late Payment Fee): 2% kwa mwezi kwa salio lililocheleweshwa.

Ni muhimu kusisitiza kuwa muundo huu wa ada siyo rasmi na umefichuliwa hadharani; takwimu hizi ni za kuashiria tu kulingana na sekta. Kwa mikopo yenye dhamana, Adequate inaweza kuhitaji dhamana ya kikundi au mali zinazohamishika kama vile pikipiki au vifaa. Kwa mikopo isiyo na dhamana, uamuzi hutegemea historia ya matumizi ya simu na miamala ya MNO.

Mchakato wa Maombi, Uzoefu wa Mtumiaji na Ufikiaji

Wateja wanaweza kuomba mikopo kupitia njia kuu mbili:

• App ya Simu ya Mkononi: Inapatikana kwenye Google Play Store kwa watumiaji wa Android.
• Tawi la Kimwili: Ofisi iliyopo Kimara Temboni Street, Dar es Salaam.

Mchakato wa maombi unahusisha hatua za KYC (Mfahamu Mteja Wako) na usajili. Mahitaji ya uthibitisho wa kitambulisho ni pamoja na Kitambulisho cha Taifa, picha (selfie), uthibitisho wa anwani (kwa mfano, bili ya umeme au makubaliano ya kodi), na namba ya simu inayohusiana na huduma za fedha za simu kama M-Pesa, Tigo Pesa, au Airtel Money. Adequate inatumia mfumo wa alama za mikopo unaotegemea data za historia ya miamala ya fedha za simu na mifumo ya ununuzi wa muda wa maongezi. Mfumo huu wa algorithmic unatoa maamuzi kwa haraka na kwa uingiliaji mdogo wa binadamu.

Baada ya kuidhinishwa, malipo ya mkopo hufanywa kupitia M-Pesa au Airtel Money, au kwa uhamisho wa benki. Pia kuna uwezekano wa kuchukua fedha taslimu kutoka kwa mawakala washirika. Kwa upande wa urejeshaji, kampuni hutumia vikumbusho vya kiotomatiki kupitia SMS na arifa za ndani ya programu kabla ya tarehe ya mwisho ya kulipa. Katika kesi ya ucheleweshaji wa malipo, kuna vikumbusho vya kila siku, na kisha suala hilo hupelekwa kwa kituo cha huduma kwa wateja, ambapo inaweza kusababisha kurejeshwa kwa mali au hatua za kisheria.

App ya Simu ya Mkononi (CASH-SWIFT): App ya Adequate inapatikana kwenye Google Play Store na ina ukadiriaji wa wastani wa nyota 3.8 (ambao hubadilika mara kwa mara). Inatoa vipengele muhimu kama vile kuomba mkopo, kufuatilia hali ya mkopo, na kupanga marejesho. Hata hivyo, app hii haipatikani kwenye App Store kwa watumiaji wa iOS. Maoni ya wateja kuhusu app hii yamechanganyika; baadhi husifu kasi ya utoaji wa mikopo, lakini wengine wanalalamika kuhusu riba kubwa, ada zilizofichwa, na matatizo ya app kuanguka.

Ufikiaji wa Kijiografia na Wateja: Kwa sasa, Adequate inajikita katika vituo vya mijini na pembezoni mwa Dar es Salaam, na kuna mipango isiyothibitishwa ya kupanua huduma zake hadi Arusha na Mwanza. Makadirio yanaonyesha kuwa inaweza kuwa na kati ya wakopaji hai 5,000 hadi 10,000. Demografia ya wateja wake inaonyesha kuwa takriban 60% ni wafanyakazi walioajiriwa na 40% ni wajasiriamali wadogo, wengi wao wakiwa na umri kati ya miaka 25 na 45.

Hali ya Udhibiti, Nafasi Sokoni na Ushindani

Adequate Microfinance (T) Limited imepewa leseni rasmi kama Mtoa Huduma za Mikopo Midogo Midogo wa Daraja la Pili na Benki Kuu ya Tanzania (BoT), ambayo pia ndiyo mdhibiti mkuu anayesimamia shughuli zake. Inatii miongozo ya Benki Kuu ya Tanzania ya Ulinzi wa Watumiaji wa Fedha na Miongozo ya Daraja la Pili. Hadi Septemba 2025, hakuna hatua za udhibiti au adhabu zilizorekodiwa hadharani dhidi ya kampuni hii, ikionyesha kuwa inatii kanuni za udhibiti.

Kwa mujibu wa BoT, Adequate inatakiwa kutoa taarifa za uwazi kuhusu ada zake na kuwa na mifumo ya kushughulikia malalamiko ya wateja. Wateja wanaweza kuwasilisha malalamiko yao kwa maandishi kupitia barua pepe kwa anwani ([email protected]) iliyobainishwa. Huduma kwa wateja inapatikana pia kupitia namba ya simu +255 712 178 970 kwa WhatsApp na simu za kawaida, na muda wa majibu unakadiriwa kuwa kati ya saa 24 hadi 48.

Nafasi Sokoni na Ushindani: Adequate Microfinance inakadiriwa kuwa na sehemu ya soko isiyozidi 1% katika soko la mikopo midogo midogo ya Daraja la Pili nchini Tanzania. Washindani wake wakuu katika sekta hii ya mikopo ya kidijitali na mikopo midogo midogo ni pamoja na FINCA Mobile, Airpay Rafiki, na Y9 Microfinance. Adequate inajitofautisha kwa mambo mawili makuu:

• Kasi: Inatoa idhini ya mkopo ndani ya saa moja.
• Ufikiaji: Mchakato kamili wa maombi ya kidijitali unaorahisisha upatikanaji.

Kwa upande wa ukuaji na mipango ya upanuzi, kampuni inatumia modeli yake ya "mobile-first" na kuna mipango isiyothibitishwa ya kupanua huduma zake hadi Arusha kufikia robo ya nne ya mwaka 2025. Hata hivyo, taarifa za kifedha kama mapato, faida, historia ya ufadhili, na ukubwa wa mkopo wake hazijafichuliwa hadharani. Makadirio yasiyothibitishwa yanaweka mapato yake ya kila mwaka kati ya Dola 200,000 na 500,000 za Kimarekani, na kiwango cha ucheleweshaji wa malipo kinakadiriwa kuwa karibu 8%.

Ushauri Muhimu kwa Wakopaji Watarajiwa

Kama mtaalamu wa fedha, ninawashauri sana wakopaji watarajiwa wa Adequate Microfinance kuzingatia mambo yafuatayo kabla ya kuomba mkopo:

• Soma Masharti na Vigezo kwa Makini: Hakikisha unaelewa kikamilifu masharti yote ya mkopo, ikiwemo muda wa marejesho, viwango vya riba, na adhabu za kuchelewa kulipa.
• Elewa Ada Zote: Ingawa Adequate inatakiwa kutoa uwazi wa ada, bado kuna taarifa nyingi ambazo hazijathibitishwa hadharani. Uliza maswali ya kina kuhusu ada zote za kuanzisha, usindikaji, na ada zingine zozote zinazoweza kutozwa.
• Linganisha na Washindani: Kabla ya kuchukua mkopo, fanya utafiti na ulinganishe masharti ya Adequate na yale ya taasisi zingine zinazotoa mikopo midogo midogo nchini Tanzania, kama vile FINCA Mobile, Airpay Rafiki, au Y9 Microfinance, ili kuhakikisha unapata ofa bora zaidi.
• Tathmini Uwezo Wako wa Kulipa: Usikope kiasi kikubwa zaidi ya uwezo wako wa kulipa. Fanya hesabu ya kina ya mapato na matumizi yako ili kuhakikisha unaweza kumudu marejesho ya kila mwezi bila kuathiri bajeti yako.
• Tumia Huduma kwa Wateja: Iwapo una maswali au wasiwasi wowote, usisite kuwasiliana na huduma kwa wateja ya Adequate kupitia namba yao ya simu au barua pepe. Ni haki yako kupata majibu ya kuridhisha.
• Zingatia Maoni ya Wateja Wengine: Angalia maoni na ukadiriaji wa app yao kwenye Google Play Store. Ingawa yanaweza kuchanganyika, yanakupa picha halisi ya uzoefu wa wateja wengine na changamoto wanazokumbana nazo.
• Kuwa Mwangalifu na Taarifa Zisizothibitishwa: Kama ilivyoelezwa katika makala haya, baadhi ya taarifa za kifedha na kiutendaji za Adequate hazijathibitishwa hadharani. Chukua tahadhari unapotegemea makadirio na, ikiwezekana, thibitisha taarifa muhimu moja kwa moja na kampuni.

Kwa kuzingatia ushauri huu, wakopaji wataweza kufanya maamuzi sahihi na kuepuka matatizo yanayoweza kutokea katika safari yao ya kukopa.