Airpay Microfinance

Airpay Microfinance: Muhtasari na Historia nchini Tanzania

Airpay Microfinance Limited ni taasisi ya fedha ndogo yenye leseni ya Daraja la Pili nchini Tanzania, ikibobea katika utoaji wa mikopo ya kidijitali na suluhisho za malipo kupitia njia mbalimbali. Tangu ilipopata Leseni yake ya Huduma za Malipo mwezi Novemba 2023 kutoka Benki Kuu ya Tanzania (BoT), kampuni hii imekua kwa kasi kubwa, ikipanua jukwaa lake la mikopo la kidijitali liitwalo "Airpay Rafiki". Lengo kuu la Airpay Microfinance ni kuwafikia waajiriwa na wajasiriamali wadogo, ikijitahidi kukuza ujumuishaji wa kifedha kote Zanzibar na Tanzania Bara.

Ikiwa na muundo mwepesi wa shirika na ushirikiano wa kimkakati na taasisi za serikali, benki, na waendeshaji wa mitandao ya simu, Airpay inajitofautisha kama mtoa huduma anayeaminika. Kampuni hii, iliyoanzishwa mnamo mwaka 2022 (ingawa tarehe hii bado haijathibitishwa kikamilifu), inamilikiwa na watu binafsi. Waanzilishi wake wakuu ni Kunal Jhunjhunwala, ambaye pia anatumika kama Mkurugenzi Mtendaji, na Yasmin Chali, ambaye ni Mkurugenzi Mkuu nchini Tanzania. Muundo huu wa uongozi unaonyesha dhamira yao ya kuleta mabadiliko chanya katika sekta ya fedha nchini.

Mbinu yao ya biashara inategemea kikamilifu mifumo ya kidijitali, ikitoa mikopo kupitia programu ya simu ya Android na huduma ya USSD. Hii inawawezesha kuwafikia walengwa wao kwa urahisi zaidi. Wateja wao wakuu ni pamoja na waajiriwa wa mijini wanaohitaji mikopo ya dharura au ya muda mfupi, pamoja na wajasiriamali wadogo huko Zanzibar na Dar es Salaam wanaotaka kujiunga na mifumo rasmi ya fedha kidijitali. Mihayo Wilmore, akiwa Mkuu wa Majukwaa ya Kidijitali, anaongoza jitihada hizi za kiteknolojia, akihakikisha kuwa huduma zinatolewa kwa ufanisi na usalama wa hali ya juu.

Bidhaa za Mikopo, Riba na Masharti ya Airpay Microfinance

Airpay Microfinance inatoa bidhaa moja kuu ya mikopo chini ya chapa yake ya "Rafiki", ambayo ni mikopo ya kibinafsi. Hii inamaanisha kuwa wateja wanaweza kupata fedha kwa ajili ya mahitaji mbalimbali ya kibinafsi au biashara ndogo bila kuhitaji dhamana kubwa. Mikopo hii inalenga kutoa suluhisho la haraka kwa changamoto za kifedha zinazowakabili Watanzania wa kipato cha kati na cha chini.

Viwanja vya Mikopo na Riba:

• Kiwango cha Mkopo: Kiasi cha chini cha mkopo kinachotolewa ni TZS 125,000, wakati kiwango cha juu ni TZS 1,000,000. Viwango hivi vimeundwa kuhudumia mahitaji mbalimbali, kuanzia dharura ndogo hadi mahitaji ya mtaji wa biashara ndogo.
• Riba: Airpay Microfinance inatoza riba ya kila mwaka kuanzia 14% hadi 28%. Ni muhimu kutambua kuwa Kiwango Halisi cha Asilimia ya Mwaka (APR) kinachotumika kinalingana na riba iliyotajwa, kumaanisha kuwa hakuna ada zingine zilizofichwa ndani ya riba. Uwazi huu unawapa wakopaji picha halisi ya gharama za mkopo wao.

Masharti ya Mkopo na Urejeshaji:

• Muda wa Kurejesha: Mikopo ya Airpay Rafiki inatolewa kwa muda wa kuanzia siku 91 (miezi 3) hadi siku 360 (miezi 12). Muda huu unawapa wakopaji fursa ya kuchagua kipindi kinachowafaa kulingana na uwezo wao wa kurejesha.
• Mbinu za Kurejesha: Malipo yanaweza kufanywa kila mwezi au mara mbili kwa mwezi, jambo linalotoa urahisi na kubadilika kwa wakopaji. Urejeshaji wa mikopo unafanywa kupitia akaunti za simu za mkononi, ikiwemo M-Pesa (Vodacom), Tigo Pesa, na Airtel Money, au kupitia uhamisho wa benki kwa benki washirika kama CRDB Bank, PBZ, na TCB.

Muundo wa Ada na Dhamana:

• Ada: Airpay Microfinance haijaweka wazi ada zozote za uanzishaji au usindikaji wa mkopo, ikionyesha kuwa riba ndio gharama pekee ya msingi. Hata hivyo, ada za malipo ya kuchelewa hazijaainishwa hadharani, lakini ni lazima zifuate viwango vya juu vilivyowekwa na Benki Kuu ya Tanzania kwa taasisi za kifedha ndogo.
• Dhamana: Moja ya faida kubwa za mikopo ya Airpay Rafiki ni kwamba haihitaji dhamana ya kimwili. Badala yake, wakopaji wanahitajika kuwa na Kitambulisho cha Taifa halali na akaunti ya simu ya mkononi inayotumika. Hii inarahisisha upatikanaji wa mikopo kwa wale wasio na mali za kuweka rehani. Kwa upande wa urejeshaji, Airpay imetafuta kibali kutoka BoT cha kukata hadi 33% ya salio la akaunti ya simu ya mkononi kwa ajili ya urejeshaji wa mkopo uliochelewa.

Mchakato wa Maombi, Huduma za Kidijitali na Udhibiti

Mchakato wa kupata mkopo kutoka Airpay Microfinance umeundwa kuwa rahisi na wa kidijitali, ukipunguza mahitaji ya nyaraka nyingi na ziara za kimwili. Hii inawapa watumiaji uwezo wa kuomba na kupata mikopo popote walipo, mradi tu wana kifaa cha rununu na muunganisho wa intaneti.

Njia za Maombi na Utambulisho wa Mteja (KYC):

• Njia za Maombi: Njia kuu ya kuomba mkopo ni kupitia programu ya simu ya "Airpay Rafiki", ambayo inapatikana kwenye Duka la Google Play kwa watumiaji wa Android. Kampuni pia inaendeleza huduma ya USSD kwa wale wasio na simu janja au upatikanaji wa intaneti. Licha ya msisitizo wa kidijitali, Airpay pia ina ofisi za kimwili Dar es Salaam (Mikocheni) na Zanzibar (Mlandege Road) kwa ajili ya usaidizi au maswali maalum.
• Utambulisho wa Mteja (KYC): Mchakato wa KYC ni wa kidijitali kabisa. Unajumuisha uthibitishaji wa namba ya Kitambulisho cha Taifa, kupiga picha ya selfie, na kupakia nakala za nyaraka muhimu kupitia programu. Airpay pia inasambaza misimbo ya vocha kupitia ushirikiano wake na Shirika la Kuwawezesha Kiuchumi Zanzibar (ZEEA) kwa programu za mikopo ya vikundi.

Ukadiriaji wa Mikopo na Usambazaji:

• Ukadiriaji wa Mikopo: Airpay hutumia mfumo wake wa kipekee wa ukadiriaji wa mikopo. Mfumo huu unatumia data mbalimbali, ikiwemo historia ya miamala ya simu za mkononi, ukaguzi wa uaminifu wa Kitambulisho cha Taifa, na uthibitishaji wa ajira kupitia stakabadhi za malipo za kidijitali (kama inavyohitajika). Hii inawawezesha kufanya maamuzi ya haraka na sahihi kuhusu kustahili kwa mkopaji.
• Usambazaji wa Mikopo: Mara baada ya mkopo kuidhinishwa, fedha husambazwa mara moja kupitia uhamisho wa simu za mkononi (M-Pesa, Tigo Pesa, Airtel Money) au uhamisho wa benki kwenda CRDB, PBZ, na TCB. Hii inahakikisha kuwa wakopaji wanapata fedha zao kwa wakati muafaka.
• Ukusananyaji na Urejeshaji: Airpay hutumia vikumbusho ndani ya programu na arifa za USSD kukumbusha wakopaji tarehe za malipo. Pia wana mawakala katika benki washirika na maduka ya mawakala wa simu za mkononi. Pendekezo la Benki Kuu ya Tanzania la kukata kiotomatiki hadi 33% ya salio la akaunti ya simu kwa wakopaji wanaochelewa linatarajiwa kuimarisha mchakato wa urejeshaji.

Vipengele vya Programu ya Simu na Hali ya Udhibiti:

• Programu ya Simu (Airpay Rafiki): Programu hii inapatikana kwa vifaa vya Android na imepakuliwa zaidi ya mara 10,000. Inatoa vipengele muhimu kama vile nukuu za mkopo za papo hapo, uwezo wa kuomba mkopo kwa kugusa mara moja, ratiba za malipo ya kidijitali, na usaidizi wa gumzo saa 24 kwa siku, siku 7 kwa wiki. Toleo la iOS bado linaendelezwa.
• Hali ya Udhibiti: Airpay Microfinance ina Leseni ya Huduma za Malipo iliyotolewa na Benki Kuu ya Tanzania mnamo Novemba 2023. Imeorodheshwa miongoni mwa watoa huduma 15 walioidhinishwa wa mikopo ya kidijitali Daraja la Pili. Kampuni inafuata kikamilifu viwango vya riba vya mikopo midogo vilivyowekwa na BoT na Sheria ya Ulinzi wa Data ya Tanzania. Uwazi wa APR unazingatiwa ndani ya programu, na huduma ya wateja inapatikana 24/7. Airpay pia inatumia mfumo wa malalamiko wa BoT, eConsumer, kwa ajili ya kutatua malalamiko ya wateja. Hadi sasa, hakuna hatua za kisheria au adhabu za umma zilizochukuliwa dhidi ya Airpay.

Nafasi Sokoni, Ushindani na Uzoefu wa Wateja

Katika soko la mikopo ya kidijitali nchini Tanzania, Airpay Microfinance inashindana na watoa huduma wengine kadhaa, kila mmoja akiwa na mbinu zake za kipekee. Kuelewa nafasi yake sokoni na jinsi inavyojitofautisha ni muhimu kwa wakopaji watarajiwa.

Mandhari ya Ushindani:

Airpay inakutana na ushindani kutoka kwa makampuni kama vile:

• Tala Tanzania: Maarufu kwa mfumo wake wa kukadiria mikopo unaotumia data za kijamii.
• AximPro Express: Inajulikana kwa kutoa mikopo ya haraka kupitia USSD kwa watumiaji wasio na akaunti za benki.
• Mkopo Rahisi: Inalenga mikopo midogo na mikopo ya vikundi.

Licha ya ushindani huu, Airpay Microfinance inajipambanua kupitia jukwaa lake la huduma mbalimbali (omnibus), ushirikiano wake wa kimkakati na taasisi kubwa kama vile Shirika la Kuwawezesha Kiuchumi Zanzibar (ZEEA), CRDB Bank, PBZ, TCB, pamoja na waendeshaji wa mitandao ya simu kama Airtel, Vodacom na Tigo. Zaidi ya hayo, Airpay inajikita katika kukuza ujuzi wa kidijitali kupitia "Airpay Academy," jambo linaloimarisha uhusiano wake na jamii na kuongeza uelewa wa kifedha.

Sehemu ya Soko na Ukuaji:

Airpay inakadiriwa kushikilia takriban 10% ya soko la mikopo ya kidijitali ya Daraja la Pili huko Dar es Salaam na Zanzibar. Kwa kutazama mbele, kampuni inatarajia ukuaji wa kitabu cha mikopo kwa 50% kila mwaka kupitia upanuzi wake unaopangwa kufikia H1 2026, ukilenga mikoa kama Mwanza na Arusha. Kwa sasa, inakadiriwa kuwa na wakopaji hai zaidi ya 15,000, ambapo 60% ni wanaume na 40% ni wanawake, ikionyesha usawa katika ufikiaji wa huduma zao.

Uzoefu wa Wateja na Maoni:

Programu ya Airpay Rafiki kwenye Duka la Google Play ina ukadiriaji wa wastani wa nyota 4.2 kutokana na zaidi ya maoni 10,000. Maoni chanya mara nyingi yanasifu kasi ya uidhinishaji na urahisi wa matumizi ya programu. Hata hivyo, baadhi ya malalamiko yanajumuisha ukosefu wa programu ya iOS na kiwango cha juu cha mkopo kuwa kidogo. Huduma kwa wateja hujibu maswali ndani ya masaa 24 kupitia gumzo ndani ya programu na barua pepe, na pia wana kituo cha simu maalum kwa namba +255 699 999 300.

Ingawa takwimu za kifedha za kampuni hazijawekwa wazi kwa umma, ripoti zisizothibitishwa zinaonyesha kuwa zaidi ya wamiliki wa SME 2,000 wameripoti ukuaji wa mapato baada ya kupata mikopo kutoka Airpay, kulingana na utafiti wa mwaka 2024. Hii inaonyesha athari chanya ya mikopo yao katika kukuza biashara ndogo ndogo.

Ushauri kwa Wakopaji Watarajiwa

Kabla ya kuamua kukopa kutoka Airpay Microfinance au taasisi yoyote ya fedha, ni muhimu kuzingatia mambo kadhaa muhimu ili kuhakikisha unachukua uamuzi sahihi na kuepuka matatizo ya kifedha. Kama mtaalamu wa fedha, ninatoa ushauri ufuatao:

• Fahamu Masharti Kamili: Hakikisha unaelewa kikamilifu viwango vya riba (14%-28% kwa mwaka), ada zozote zinazoweza kutumika (ingawa Airpay haijaweka wazi ada za usindikaji, uliza kuhusu ada za kuchelewa), na muda wa urejeshaji wa mkopo (miezi 3 hadi 12). Usisaini mkataba au kukubali mkopo mpaka uwe na ufahamu kamili wa kila kipengele.
• Kadiria Uwezo Wako wa Kurejesha: Kabla ya kuomba mkopo, tathmini kwa uangalifu mapato na matumizi yako. Hakikisha kuwa malipo ya kila mwezi ya mkopo hayatale-mea bajeti yako na kukufanya uingie kwenye matatizo ya kifedha. Kumbuka kuwa Airpay inaweza kukata hadi 33% ya salio lako la simu ya mkononi endapo utachelewa kulipa.
• Soma Maoni na Uzoefu wa Wengine: Angalia maoni ya wateja wengine kwenye Duka la Google Play au majukwaa mengine. Hii inaweza kukupa picha halisi ya uzoefu wa wengine na huduma za Airpay. Tafuta mambo yanayofanana katika sifa na malalamiko.
• Tumia Mikopo kwa Hekima: Mikopo inapaswa kutumika kwa mahitaji muhimu au uwekezaji unaoweza kuleta faida, si kwa matumizi yasiyo na tija. Iwe ni kwa ajili ya dharura, kuanzisha au kukuza biashara, hakikisha matumizi ya mkopo yanaleta tija.
• Wasiliana na Huduma kwa Wateja: Ikiwa una maswali au wasiwasi wowote, usisite kuwasiliana na huduma kwa wateja wa Airpay kupitia programu yao, barua pepe, au namba yao ya simu (+255 699 999 300). Kupata majibu ya haraka ni ishara nzuri ya huduma bora.
• Usitoe Taarifa za Uongo: Daima toa taarifa sahihi na za kweli wakati wa maombi ya mkopo. Kutoa taarifa za uongo kunaweza kusababisha matatizo kisheria na kuharibu historia yako ya mikopo, jambo litakalokuzuia kupata mikopo mingine siku zijazo.
• Fahamu Haki Zako: Kama mkopaji, una haki chini ya sheria za Tanzania na miongozo ya Benki Kuu ya Tanzania. Elewa haki zako, hasa zinazohusu usiri wa data na utatuzi wa malalamiko. Unaweza kutumia jukwaa la eConsumer la BoT kwa malalamiko yoyote yasiyotatuliwa.

Kwa kufuata ushauri huu, utakuwa katika nafasi nzuri ya kufanya uamuzi wenye busara kuhusu kukopa kutoka Airpay Microfinance na kudhibiti mikopo yako kwa ufanisi.